IlseDe Bosnische Burgeroorlog is onlosmakelijk verbonden aan de stad Sarajevo in het voormalige Joegoslavië. Net als in Mostar zie je ook hier in Sarajevo de kogelgaten in de muren van de gebouwen. De komende dagen wordt Sarajevo ontdekt, de stad waar de Bosnische Burgeroorlog nog voelbaar is.
Nu meer dan dertig jaar later is Sarajevo een gemoedelijke stad die toeristen aantrekt. Het oude centrum is een grote bazaar waar het ontzettend gezellig is om rond te kijken in de vele toeristische winkels. Na het vele slenteren moeten de magen ook gevuld worden. Dan kan volop met een grote diversiteit aan restaurants. Het plein bij de kerk is het gezelligst om te zitten. Wil je echt lekker winkelen? Dat kan net buiten het centrum in het Sarajevo City Center winkelcentrum voor de betere kledingwinkels. Ook is hier een foodcourt is aanwezig.
Sarajevo War Tour
Om de Bosnische burgeroorlog beter te kunnen begrijpen is de Sarajevo War Tour bij BH Spirit geboekt. Voor een halve dag bezoek je met meerdere personen belangrijke plekken verbonden aan de oorlog. Te denken aan Tunnel of Hope, Joodse begraafplaats, de verlaten bobsleebaan van Olympische Winterspelen gehouden in 1984 in Sarajevo, Trebević berg met uitzicht over de stad en Yellow Fortress. Allemaal plekken waar je even stil van wordt. De gids was een mevrouw die ook daadwerkelijk de oorlog heeft meegemaakt. Dit alles maakte deze tour nog aangrijpender.
Met een groep van vijf in totaal begint de tour van ongeveer vier uur. Als eerste wordt er stil gestaan bij het voormalige ziekenhuis met de kogelgaten nog steeds zichtbaar. Het ligt er verlaten bij en de toon is gezet voor de tour. Volgende stop de Joodse begraafplaats, de tweede grootste van Europa. Hier is tussen de Bosnische landmacht en Servische landmacht heftig gevochten tijdens de oorlog. Zover het oog reikt, zie je kruisen op de graven staan. Op weg naar Tunnel of Hope rijden we langs Sniper Alley. Hier werden willekeurig mensen vermoord, ook kinderen.
Tunnel of Hope, Sarajevo
De Tunnel of Hope is een plek waar je adem even stokt. Verbeeld je in dat je via een tunnel jezelf in veiligheid brengt of moedige personen die eten/wapens naar de stad brengen. De tunnel was de enige ingang en uitgang van de stad Sarajevo en liep onder het vliegveld door. In de tunnel zie je hoe personen hebben geleefd en hun kleding. Van de 760 meter lange tunnel kan je als onderdeel van de tour 25 meter in de tunnel lopen in de oorspronkelijke staat. Zo ervaar je echt hoe het was 32 jaar geleden. Door middel van foto’s die buiten hangen, krijg je als toerist een goed beeld van de leefomstandigheden bij de tunnel.
Bobsleebaan en Trebević berg
Na aandachtig stil te hebben gestaan bij de Tunnel of Hope vertrekt de tour richting de bobsleebaan gebruikt tijdens de Olympische Winterspelen in 1984 op de Trebević berg. Overgenomen door de natuur ligt deze bobsleebaan er verlaten bij. Tijdens de oorlog heeft de bobsleebaan veel te verduren gehad. Dit is ook duidelijk te zien met de kogelgaten nog zichtbaar. Nu ligt deze vredig erbij in de natuurlijke omgeving. Op weg naar het uitkijkpunt over de stad Sarajevo op 1627 meter hoogte kan je een gedeelte over de bobsleebaan lopen.
Aangekomen op het puntje van de Trebević berg heb je een fantastisch uitzicht over Sarajevo op een hoogte van 1627 meter. Vanuit de oude stad kan je ook met de kabelbaan omhoog in ongeveer zeven minuten. Dit is de snelste manier om te genieten van Sarajevo op hoogte. De Trebević berg is een heerlijke plek om te genieten van de natuur door middel van een lange wandeling.
Geruïneerd gebouw uit de oorlog
Op weg naar Yellow Fortress wordt er nog gestopt bij een vervallen gebouw met de kogelgaten uit de Bosnische Burgeroorlog nog zichtbaar. Op eigen risico kan het gebouw betreden worden. Huiveringwekkend om een gebouw in deze staat te zien.
Yellow Fortress
De laatste stop van de tour is Yellow Fortress. Dit is een kanonnenfort gevestigd in de wijk Vratnik. Het is gebouwd tussen 1727 en 1739 en diende als een verdedigingspunt tegen Oostenrijks-Hongaarse troepen in 1878. Vanaf dit punt heb je ook een prachtig uitzicht op de stad.
Bosnische Burgeroorlog musea
In Sarajevo zijn tweetal musea gevestigd die allebei de geschiedenis van de Bosnische Burgeroorlog in kaart brengen. Te denken aan Galerija 11/07/95 en War Childhood Museum. Goed om te weten is dat het entreebewijs twee dagen geldig is, aangezien de beelden die je ziet behoorlijk heftig zijn. Op een regenachtige dag deze musea bezocht en het was ontzettend indrukwekkend om te zien. Ik werd er stil van.
Galerija 11/7/95
In dit indrukwekkend museum beleef je het Bloedbad van Srebrenica. Op 11/7/95 namen de Bosnisch-Servische troepen de stad in en vermoordde 8000 moslim mannen. Sinds de Tweede Wereldoorlog is dit de ergste genocide. Het museum projecteert aan de hand van foto’s, video’s en geluidsfragmenten de verhalen van de slachtoffers.
War Childhood Museum
Wil je de verhalen van de kinderen van de Bosnische Burgeroorlog leren kennen, bezoek dan het War Childhood Museum. Hier zijn de kinderen aan het woord door middel van persoonlijke verhalen, foto’s en objecten. Zeer ingrijpend om deze informatie tot je te nemen.
Sarajevo is voor mijn gevoel een gezellige stad waar nog wel de Bosnische Burgeroorlog voelbaar is. Dit merk je zeker als je een tour boekt om meer informatie te krijgen over de geschiedenis van de stad. Door geldgebrek en verschillen tussen Bosniërs en Serviërs zijn de gebouwen nog altijd niet gerestaureerd. Mogen we de gids geloven, dan kan dit nog vele jaren duren.
De steden Sarajevo en Mostar zijn een wereld van verschil. In Sarajevo is het toerisme opkomend en heb je echt het gevoel dat er in de jaren negentig een oorlog heeft geheerst. Mostar is de toeristische trekpleister van Bosnië. Beide steden zijn zeker een bezoek waard.
Tot de volgende reisavontuur.
Lieve reisgroet,
Ilse
